Predanalitika amonijaka: stabilnost, transport i temperatura centrifugiranja

Favrese J, Despas N, Boland L, Gruson D, Laterre P-F, Nassogne M-C, Vincent M-F, Fillée C. Preanalytics of ammonia: stability, transport and temperature of centifugation. Clin Chem 2018. 56(3): e65-e68 (pismo uredniku)

Stajanjem uzorka krvi, koncentracija amonijaka raste zbog enzimske razgradnje aminokiselina i oslobađanja iz eritrocita. Iz tog razloga preporuka je da se uzorci krvi u kojima se određuje koncentracija amonijaka transportiraju na ledu (ili u Crioplast uređajima) i da budu obrađeni što prije kako bi se ograničio broj lažno pozitivnih rezultata.
Cilj istraživanja bio je ispitati utjecaj vrste transporta uzoraka krvi (led i sobna temperatura) te temperature centrifugiranja (4°C i sobna temperatura) na koncentraciju amonijaka te stabilnost amonijaka u plazmi na sobnoj temperaturi u različitim vremenskim intervalima (0 min, 30 min, 1 h i 30 min, 2h i 30 min i 4h).
Prvo je ispitana stabilnost amonijaka u plazmi kod 20 zdravih dobrovoljaca i 11 bolesnika iz jedinice intenzivne skrbi. Svakom pacijentu uzorkovane su 2 epruvete krvi centrifugirane 10 min na 3500 rpm na sobnoj temperaturi i na 4°C. Odmah nakon centrifugiranja i odvajanja plazme od stanica određena je koncentracija amonijaka (0 min) te su mjerenja ponovljena u različitim vremenskim intervalima (30 min, 1 h i 30 min, 2h i 30 min i 4h). Tokom ispitivanja svi uzorci su bili pohranjeni na sobnoj temperaturi. U drugom dijelu istraživanja ispitivan je utjecaj temperature pohrane uzoraka (vrste transporta) i centrifugiranja kod 21 zdravog dobrovoljca i 21 bolesnika iz jedinice intenzivne skrbi. Kod svakoga od njih uzorkovane su 4 epruvete krvi koje su pohranjene i centrifugirane pod različitim temperaturnim uvjetima.
Kod zdravih dobrovoljaca dokazana je stabilnost amonijaka od 1h i 30 min ukoliko su uzorci centrifugirani na 4°C. Ukoliko su uzorci centrifugirani na sobnoj temperaturi stabilnost amonijaka je 30 min. Kod bolesnika iz jedinice intenzivne skrbi čiji su uzorci centrifugirani na 4°C stabilnost amonijaka je 4 h. Ispitivanjem utjecaja vrste transporta i centrifugiranja uzoraka kod zdravih dobrovoljaca dokazano je da uzorci trebaju biti transportirani na ledu i centrifugirani na 4°C. Kod bolesnika iz jedinice intenzivne skrbi ne postoji statistički značajna razlika između uzoraka različitih uvjeta transporta i centrifugiranja. Koncentracija amonijaka je 3 puta više u eritrocitima nego u plazmi te amonijak iz eritrocita predstavlja glavni izvor amonijaka u plazmi pri sobnoj temperaturi. Pacijenti iz jedinice intenzivne skrbi imaju niži broj eritrocita od zdravih dobrovoljaca što bi posljedično moglo objasniti i manju vjerojatnost lažno pozitivnih rezultata te nepostojanje statistički značajne razlike između uzoraka različitih uvjeta transporta i centrifugiranja uzoraka.
Zaključno, kako bi se izbjegli lažno pozitivni rezultati preporuka je uzorke krvi u kojima se određuje koncentracija amonijaka transportirati na ledu i centrifugirati na 4°C .

Pripremila: Ivona Herceg, OB „Dr. Tomislav Bardek“, Koprivnica